Tập đọc
THƯA CHUYỆN VỚI MẸ
1. Cương xin học nghề rèn để làm gì?
Trả lời:
Cương xin mẹ học nghề rèn để giúp đỡ mẹ, vì em thương mẹ vất vả, em muốn tự mình kiếm sống và đỡ đần cho mẹ.
2. Mẹ Cương nêu lí do phản đối như thế nào?
Trả lời:
Mẹ cho là Cương bị ai xui.. Bà nghĩ đến thể diện và dòng dõi gia đình nên phản dối con.
3. Cương thuyết phục mẹ bằng cách nào?
Trả lời:
Cương nắm lấy tay mẹ, thiết tha nói: người ta ai cũng phải có một nghề, nghề nào cũng đáng trọng như nhau, chi những ai trộm cắp hay ăn bám mới đáng bị coi thường.
4. Nhận xét cách trò chuyện của hai mẹ con.
Trả lời:
- Cách xưng hô.
Cách xưng hô dùng thứ bậc trên dưới trong gia đình, thể hiện được tình cảm đầy yêu mến giữa mẹ và con.
- Cử chỉ trong lúc trò chuyện.
Cử chỉ trong lúc trò chuyện: thân mật, dịu dàng đầy gắn bó.
+ Cử chỉ của mẹ Cương: cảm động, xoa đầu khi thấy Cương biết thương mẹ.
+ Cử chi của Cương: Khi mẹ nêu lí do phản dối, em nắm lấy tay mẹ, nói thiết tha..
Chính tả
1. Nghe - viết
Thợ rèn
Giữa trăm nghề, làm nghề thợ rèn
Ngồi xuống nhọ lưng, quệt ngang nhọ mũi
Suốt tám giờ chân than mặt bụi
Giữa trăm nghề, chọn nghề thợ rèn.
Làm thợ rèn mùa hè có nực
Quai một trận, nước tu ừng ực
Hai vai trần bóng nhẫy mồ hôi
Cũng có khi thấy thở qua tai.
Làm thợ rèn vui như diễn kịch
Râu bằng than mọc lên bằng thích
Nghịch ở đây già trẻ như nhau
Nên nụ cười nào có tắt đâu.
KHÁNH NGUYÊN
2. Điền vào chỗ trống:
a) l hay n?
.... ăm gian nhà cỏ thấp ....e te
Ngõ tối đêm sâu đóm ....ập ....òe
....ưng giậu phất phơ màu khói nhạt
....àn ao ....óng ....ánh bóng trăng ....oe.
NGUYỄN KHUYẾN
Trả lời:
Năm gian nhà cỏ thấp le te
Ngõ tối đêm sâu đóm lập lòe
Lưng giậu phất phơ màu khói nhạt
Làn ao lóng lánh bóng trăng loe.
NGUYỄN KHUYẾN
b) uôn hay uống?
- ……. nước, nhớ ng.......
- Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau m....... , nhớ cà dầm tương.
- Đố ai lặn x.......... vực sâu
Mà đo miệng cá, …….. câu cho vừa.
- Người thanh tiếng nói cũng thanh
Ch …….. kêu khẽ đánh bên thành cũng kêu.
Trả lời:
- Uống nước, nhớ nguồn
- Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương.
- Đô ai lặn xuống vực sâu
Mà đo miệng cá, uốn câu cho vừa.
- Người thanh tiếng nói cũng thanh
Chuông kêu khẽ đánh bên thành cũng kêu.
Luyện từ và câu
MỞ RỘNG VỐN TỪ: ƯỚC MƠ
1. Ghi lại những từ trong bài tập đọc Trung thu độc lập cùng nghĩa với từ ước mơ.
Trả lời:
Những từ trong bài tập đọc Trung thu độc lập cùng nghĩa với từ ước mơ: mơ tưởng, mong ước.
2. Tìm thêm những từ cùng nghĩa với từ ước mơ:
a) Bắt đầu bằng tiếng ước.
b) Bắt đầu bằng tiếng mơ.
Trả lời:
a) Những từ cùng nghĩa với từ ước mơ bắt đầu bằng tiếng ước: ước muốn, ước mong, ước ao, ước vọng...
b) Những từ cùng nghĩa với từ ước mơ bắt đầu bằng tiếng mơ: mơ ước, mơ mộng, mơ tưởng,...
3. Ghép thêm vào sau từ ước mơ những từ ngữ thể hiện sự đánh giá:
- Đánh giá cao
- Đánh giá không cao.
- Đánh giá thấp.
(Từ ngữ để chọn: đẹp dẽ, viễn vông, cao cả, lớn, nho nhỏ, kì quặc, dại dột, chính đáng.)
Trả lời:
Ước mơ đánh giá cao: ước mơ cao đẹp, ước mơ cao cả, ước mơ lớn, ước mơ chính đáng,...
Ước mơ đánh giá không cao: ước mơ bình thường, ước mơ nho nhỏ,...
Ước mơ đánh giá thấp: ước mơ kì quặc, ước mơ viển vông, ước mơ dại dột,...
4. Ghi một ví dụ minh họa về một loại ước mơ nói trên.
Trả lời:
Ví dụ về ước mơ được đánh giá cao: Ước mơ chinh phục được vũ trụ / trở thành bác sĩ / kĩ sư/ bác học / không có chiến tranh...
Ví dụ về ước mơ được đánh giá không cao: Ước mơ có cặp da / truyện đọc / đồ chơi / giày mới...
Ví dụ về ước mơ được đánh giá thấp: Ước mơ viển vông / thể hiện lòng tham...
5. Em hiểu các thành ngữ dưới đây như thế nào?
Trả lời:
| Thành ngữ |
Nghĩa |
| a) Cầu được ước thấy. |
Đạt được điều mà mình mong ước. |
| b) Ước sao được vậy. |
Cùng nghĩa với cầu được ước thẩy. |
| c) Ước của trái mùa. |
Muốn những điều trái với lẽ thường. |
| d) Đứng núi này trông núi nọ. |
Không bằng lòng với hiện tại, mơ những điều không phải của mình. |
Kể chuyện
KỂ CHUYỆN ĐƯỢC CHỨNG KIẾN HOẶC THAM GIA
Đề bài:
Kể chuyện về một ước mơ đẹp của em hoặc của bạn bè, người thân.
Bài làm:
Hè vừa qua, em cùng ba mẹ đi tham quan Vũng Tàu. Xe gần đến thành phố, em nhìn thấy ngoài khơi có một ống khói đang cháy rực. Em ngạc nhiên hỏi mẹ và được trả lời :
- Đó là giàn khoan khai thác dầu khí !
Từ đó, em mơ ước một lần ra thăm giàn khoan dầu khí.
Chiếc trực thăng lướt nhẹ đưa chúng tôi đến sát giàn khoan sau hơn hai giờ bay từ đất liền. Vừa bước xuống trực thăng, đoàn tham quan được các chú công nhân dầu khí Việt Nam và Nga trong trang phục màu cam đón tiếp nồng nhiệt. Họ dẫn chúng tôi đi thăm các cỗ máy đồ sộ, hiện đại. Lúc này mới thây giàn khoan thật to lớn.
Đi một hồi mỏi chân, tôi ngồi nghỉ ở cầu thang giàn khoan và đưa mắt nhìn làn nước trong xanh của biển cả. Biển lúc này đẹp quá! Những con sóng êm ả nhấp nhô, rì rào như đang vỗ về, vuốt ve biển... Bỗng! Tôi tưởng bị hoa mắt. Từ dưới làn nước trong xanh, một nàng tiên cá kiều diễm xuất hiện. Nàng mặc chiếc áo hồng lấp lánh những viên kim cương rực sáng. Mái tóc óng ả, mượt mà với chiếc cài đính ngọc trai. Trông nàng lộng lẫy, xinh đẹp làm sao! Nàng nhô lên trên mặt biển vẫy tay về phía tôi :
- Chào người đại biểu của đất liền !
Tôi đáp lại :
- Chào nàng tiên của biển cả !
Nàng bơi lại gần tôi, cầm lấy tay tôi và kể :
- Ở dưới đáy biển là cung điện nguy nga và tráng lệ của tôi. Cạnh đó là khu dầu mỏ đầy ắp...
- Nếu cô là chủ nhân của kho báu ấy( hãy tặng cho Tổ quốc tôi. Vì nhân dân tôi rất cần nó để xây dựng đất nước ngày một giàu đẹp. Nhân dân tôi không bao giờ quên cô!
Nàng tiên của biển cả mỉm cười rồi vẫy tay chào và lặn xuống biển sâu biến mất”.
Từ đó, tôi mong ước lớn lên sẽ trở thành một kĩ sư dầu khí để đem lại hạnh phúc cho nhân dân, cho Tổ quốc.
Tập đọc
ĐIỀU ƯỚC CỦA VUA MI ĐÁT
1. Vua Mi-đát xin thần Đi-ô-ni-dốt điều gì?
Trả lời:
Vua Mi-đát xin thần Đi-ô-ni-dốt làm cho mọi vật mình chạm đến đều hóa thành vàng.
2. Thoạt đầu, điều ước được thực hiện tốt đẹp như thế nào?
Trả lời:
Thoạt đầu, điều ước được thực hiện rất tốt đẹp: Vua Mi-đát bẻ một cành sồi, cành đó liền biến thành vàng; ngắt một quả táo, quả táo cũng thành vàng nốt.
3. Tại sao vua Mi-đát phải xin thần lấy lại điều ước?
Trả lời:
Vua Mi-dát phải xin thần lấy lại điều ước vì khi vua Mi-đát ngồi vào bàn ăn, tất cả các thức ăn mà vua chạm đến đều hóa thành vàng. Nhà vua bụng đói cồn cào vì không ăn được nên phải xin thần lấy lại điều ước.
4. Vua Mi-đát đã hiểu ra điều gì?
Trả lời:
Vua Mi-đát đã hiểu ra rằng hạnh phúc không thể xây dựng bằng ước muốn tham lam.
Tập làm văn
LUYỆN TẬP PHÁT TRIỂN CÂU CHUYỆN
1. Đọc trích đoạn kịch dưới đây:
Yết Kiêu
a) Giặc Nguyên xâm lược nước Đại Việt ta. Yết Kiêu nói chuyện với cha.
Yết Kiêu: - Con đi giết giặc đây, cha ạ!
Người cha: - Mẹ con mất sớm, cha bây giờ tàn tật, không làm gì được.
Yết Kiêu: - Cha ơi! Nước mất thì nhà tan...
Người cha: - Cha hiểu chứ. Con cứ đi đi.
b) Yết Kiêu đến kinh đô Thăng Long yết kiến vua Trần Nhân Tông.
Nhà vua: - Trẫm cho nhà ngươi nhận lấy một binh khí.
Yết Kiêu: - Thần chỉ xin một chiếc dùi sắt.
Nhà vua: - Để làm gì?
Yết Kiêu: - Đế dùi thủng chiến thuyền của giặc vì thần có thể lặn hàng giờ dưới nước.
Nhà vua: - Ngươi là dân thường mà phi thường. Ai dạy ngươi được như thế?
Yết Kiêu: - Muôn tâu Bệ hạ, người đó là cha thần.
Nhà vua: - Ai dạy cha ngươi?
Yết Kiêu: - Ông của thần.
Nhà vua: - Ai dạy ông ngươi?
Yết Kiêu: - Vì căm thù giặc và noi gương người xưa mà ông của thần tự học lấy.
Theo LÊ THI
2. Dựa vào trích đoạn kịch, hãy kể lại câu chuyện Yết Kiêu theo gợi ý sau:
a) Chia đoạn:
- Đoạn 1: Giặc Nguyên xâm lược nước ta.
- Đoạn 2: Yết Kiêu tới kinh đô Thăng Long, yết kiến vua Trần Nhân Tông.
- Đoạn 3: Cha của Yết Kiêu ở quê nhà nhớ con, nhớ câu chuyện giữa hai cha con trước lúc Yết Kiêu lên đường.
b) Cách trình bày: nên chuyển lời đối thoại trong kịch thành lời kể và lời dẫn gián tiếp. Chỉ giữ lại những lời đối thoại quan trọng.
Trả lời:
Đoạn 1: Năm ấy, giặc Nguyên xâm lấn nước ta. Chúng gây ra bao điều bạo ngược khiến lòng dân vô cùng oán hận.
Đoạn 2: Ở một làng nọ có chàng trai tên là Yết Kiêu làm nghề đánh cá. Chàng rất căm thù giặc nên lên kinh đô yết kiến vua, xin vua cho đi dẹp giặc. Nghe Yết Kiêu nói lên tâm nguyện của mình nhà vua rất vui mừng.
Nhà vua hỏi chàng cần binh khí gì để ra trận. Yết Kiêu chỉ xin cho mình một chiếc dùi sắt. Nhà vua rất ngạc nhiên không hiểu, Yết kiêu bèn tâu:
- Để dùi thủng thuyền của giặc vì thần có thể lặn hàng giờ dưới nước.
Nhà vua rất kinh ngạc và khâm phục tài năng của Yết Kiêu. Ngài bèn hỏi có được tài như vậy do ai dạy, Yết Kiêu bèn tâu đó là cha, là ông chàng. Nhà vua lại gặng hỏi ai dạy ông chàng. Yết Kiêu đáp:
- Vì căm thù giặc và noi gương người xưa mà ông thần tự học lấy.
Đoạn 3: Ở quê nhà, cha Yết Kiêu thương nhớ chàng vô cùng. Ông nhớ lại từng hình ảnh, từng lời nói của con trai trước lúc đi xa. Nhớ giọng nói nghẹn ngào của con:
- Cha ơi! Nước mất thì nhà tan...
Hôm ấy ông cũng đã cố nén lòng mình để nói cho yên lòng con:
- Con cứ đi đi...
Nhớ con một phần, phần còn lại ông thầm mong cho con có thể đem tài giúp vua, giúp nước, thắng trận trở về.
Luyện từ và câu
ĐỘNG TỪ
I - Nhận xét
1. Đọc đoạn văn sau:
Anh nhìn trăng và nghĩ tới ngày mai...
Mươi mười lăm năm nữa thôi, các em sẽ thấy cũng dưới ánh trăng aày, dòng thác nước đổ xuống làm chạy máy phát điện; ở giữa biến rộng, cờ đỏ sao vàng phấp phới bay trên những con tàu lớn.
Theo THÉP MỚI
2. Tìm các từ:
- Chỉ hoạt động của anh chiến sĩ hoặc của thiếu nhi.
- Chỉ trạng thái của các sự vật:
+ Dòng thác
+ Lá cờ
Trả lời:
| Chỉ hoạt động |
Chỉ trạng thái của các sự vật |
| của anh chiến sĩ |
của thiếu nhi |
của dòng thác |
của lá cờ |
| nhìn, nghĩ |
thấy |
đổ xuống |
bay |
II - Luyện tập
1. Viết tên các hoạt động em thường làm hằng ngày ở nhà và ở trường.
Gạch dưới động từ trong các cụm từ chỉ những hoạt động ấy:
- Các hoạt động ở nhà. M: quét nhà
- Các hoạt động ở trường. M: làm bài
Trả lời:
Hoạt động ở nhà: quét nhà, nấu cơm, vo gạo, lau nhà, rửa chén, đánh răng, rửa mặt,
Hoạt động ở trường: làm bài, viết bài, nghe giảng, đọc sách, chào cờ, lau bảng, tưới cây,...
2. Gạch dưới động từ trong các đoạn văn sau:
a) Yết Kiêu đến lánh đô Thăng Long yết kiến vua Trần Nhân Tông.
Nhà vua: - Trẫm cho nhà ngươi nhận lấy một loại binh khí.
Yết Kiêu: - Thần chỉ xin một chiếc dùi sắt.
Nhà vua: - Để làm gì?
Yết Kiêu: - Để dùi thủng chiến thuyền của giặc vì thần có thể lặn hàng giờ dưới nước.
Trả lời:
Yết Kiêu đến kinh đô Thăng Long yết kiến vua Trần Nhân Tông. Nhà vua : - Trẫm cho nhà ngươi nhận lấy một loại binh khí.
Yết Kiêu: - Thần chỉ xin một chiếc dùi sắt.
Nhà vua: - Để làm gì?
Yết Kiêu: - Để dùi thủng chiến thuyền của giặc vì thần có thể lặn hàng giờ dưới nước.
b) Thần Đi-ô-ni-dốt mỉm cười ưng thuận.
Vua Mi-đát thử bẻ một cành sồi, cành đó liền biến thành vàng. Vua ngắt một quả táo, quả táo cũng thành vàng nốt. Tưởng không có ai trên đời sung sướng hơn thế nữa!
Trả lời:
Thần Đi-ô-ni-dôt mỉm cười ưng thuận.
Vua Mi-đát thử bẻ một cành sồi, cành đó liền biến thành vàng. Vua ngắt một quả táo, quả táo cũng thành vàng nốt. Tưởng không có ai trên đời sung sướng hơn thế nữa!
3. Trò chơi Xem kịch câm. Nói tên các hoạt động, trạng thái được bạn thể hiện bằng cử chỉ, động tác không lời.
Trả lời:
Tập làm văn
LUYỆN TẬP TRAO ĐỔI Ý KIẾN VỚI NGƯỜI THÂN
Đề bài
Em có nguyện vọng học thêm một môn năng khiếu (họa, nhạc, võ thuật,...). Trước khi nói với bố mẹ, em muốn trao đổi với anh (chị) để anh (chị.) hiểu và ủng hộ nguyện vọng của em.
Hãy cùng bạn đóng vai em và anh (chị) để thực hiện cuộc trao đổi.
Hướng dẫn
Em gái: - Chị Hai ơi, sắp tới trường em mở lớp dạy nhạc. Em muốn xin ba mẹ đi học. Chị Hai ủng hộ em nha!
Chị gái: - Trời ơi, học nhạc làm gì em? Em lo học cho tốt chương trình trên trường đi. Hay là em muốn làm ca sĩ? Chị không ủng hộ em đâu.
Em gái: - Em thích âm nhạc. Học nhạc có nhiều lợi ích. Những khi chị buồn chẳng phải chị cũng tìm đến âm nhạc sao? Hiểu biết âm nhạc cũng làm tâm hồn ta phong phú hơn đó. Với lại, em sẽ không bỏ bê việc học ở trường đâu. Em muốn học nhạc vì lớn lên em muốn thi vào nhạc viện. Chị ủng hộ em đi!
Chị gái: - Có thật là em sẽ không bỏ bê việc học không? Mà em có năng khiếu âm nhạc không mà định học nhạc?
Em gái: - Có chứ. Hôm trước trong giờ hát nhạc trên trường, cô giáo khen và khuyến khích em nhiều lắm.
Chị gái: - Được rồi, vậy thì chị sẽ “xem xét” lại. Nhưng em phải hứa là học chương trình trên trường cho tốt đó.
Em gái: - Em xin hứa!
Chị gái: - ừ, vậy thì chị sẽ ủng hộ.
Em gái: - Em cảm ơn chị nhiều lắm.