Câu 1. Giới thiệu ngắn gọn về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Xuân Diệu.
Câu 2. Chất trữ tình và vẻ đẹp lí tưởng trong truyện ngắn Mảnh trăng cuối rừng của Nguyễn Minh Châu.
HƯỚNG DẨN LÀM BÀI
Câu 1
1. Cuộc đời Xuân Diệu
Thí sinh cần nêu được những ý sau:
- Năm sinh, năm mất của Xuân Diệu (1916 - 1985). Ảnh hưởng của quê hương, gia đình và nhà trường đến tâm hồn nhà thơ.
- Từ một nhà thơ lãng mạn tiền chiến, Xuân Diệu đã đến với Cách mạng một cách sôi nổi, say sưa và có nhiều đóng góp cho nền văn học mới,
2. Sự nghiệp văn học của Xuân Diệu
- Trước Cách mạng, Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất của phong trào Thơ mới, là nhà thơ của mùa xuân, tình yêu và tuổi trẻ với hai tập Thơ Thơ, Gửi hương cho gió và tập văn xuôi Phấn thông vàng. Ba chủ đề chính của thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám là: nỗi cô đơn rợn ngợp của cá thể trước cái không gian mênh mông và thời gian xa thẳm (Lời kĩ nữ, Hi Mã Lạp Sơn,..,) ; niềm say mê ngoại giới, say mê cuộc sống (Nụ cười xuân, Tình mai sau, Thanh niên, Vội vàng, Hoa đêm.,..,) ; tình yêu đổ vỡ, tan tác, chia li (Giục giã, Tặng thơ; Nước đổ lá khoai,.).
“ Sau Cách mạng, Xuân Diệu là nhà thơ của niềm khát khao giao cảm với đời, của “sự sống không bao giờ chán nản”. Thí sinh cần nêu một vài tập thơ tiêu biểu của Xuân Diệu : Riêng chung (1960), Mũi Cà Mau, cầm tay (1962), Hồn tôi đôi cánh (1976),..
- Ngoài ra Xuân Diệu còn là một tài năng lớn có nhiều đóng góp trong nhiều lĩnh vực sáng tạo văn học (văn xuôi, nghiên cứu phê bình, tiểu luận văn học, dịch thuật, nói chuyện thơ với công chúng...).
Tóm lại, Xuân Diệu là một trong những nhà thơ lớn, tiêu biểu cho nền văn học hiện đại Việt Nam thế kỉ XX.
Câu 2
1. Giới thiệu chung về Nguyễn Minh Châu và truyện ngắn “Mảnh trăng cuối rừng”
2. Chất trữ tình trong truyện ngắn “Mảnh trăng cuối rừng”
- Câu chuyện tình yêu trong chiến tranh : Truyện ngắn Mảnh trăng cuối rừng của Nguyễn Minh Châu đã miêu tả mối tình thầm lặng, đầy chất trữ tình lãng mạn trong thòi chiến tranh giữa Nguyệt - cô công nhân giao thông trẻ đẹp với Lãm, một chiến sĩ lái xe Trường Sơn gan góc, vẻ đẹp của nhân vật và chất thơ của câu chuyện bắt nguồn từ “tình yêu và niềm tin mãnh liệt vào cuộc sống”
- Khung cảnh thiên nhiên trữ tình thơ mộng, đặc biệt hình tượng trăng mang vẻ đẹp lãng mạn hiện ra nhiều lần như một mô típ chủ đạo. Không gian nghệ thuật của tác phẩm thấm đẫm chất thơ. Xe của Lãm đi giữa ánh trăng và sương , bồng bềnh... Tình yêu của Lãm và Nguyệt - cô gái mang tên vầng trăng - diễn ra trong một khung cảnh trong trẻo, huyền ảo, bàng bạc ánh trăng... Trăng là hình tượng trung tâm bao trùm tác phẩm, hài hoà cùng nhân vật, tạo nên chất thi vị, trữ tình của cốt truyện. Ngòi bút Nguyễn Minh Châu biến hoá linh hoạt khi tả vầng trăng. Hình tượng trăng thấp thoáng ẩn hiện đã lãng mạn hoá hiện thực dữ dội và khốc liệt trong chiến tranh.
3. Vẻ đẹp lí tưởng của truyện ngắn “Mảnh trăng cuối rừng”
- Đây là câu chuyện tình lí tưởng trong chiến tranh. Nguyễn Minh Châu đã xây dựng một cốt truyện với tình huống độc đáo như một trò ú tim : Một đôi trai gái yêu nhau mà chưa hề biết mặt, họ gặp nhau một cách tình cờ, ngồi gần nhau mà không hay biết. Rồi lại chia tay đúng vào lúc tưởng như đã nhận ra nhau. Chất lí tưởng của cáu chuyện tình này còn thể hiện ở lòng thuỷ chung kì diệu của người con gái giữa bom đạn chiến tranh khốc liệt.
- Vẻ đẹp lí tưởng bộc lộ qua các nhân vật trong truyện : Nguyệt vừa có vẻ đẹp ngoại hình (dẫn chứng, phân tích), vừa có vẻ đẹp của tâm hổn và tính cách (dẫn chứng, phân tích). Lãm và các nhân vật khác cũng có những phẩm chất tinh thần cao quý (dẫn chứng, phân tích). Trong những tác phẩm mang phong cách lãng mạn cách mạng, nhân vật được nâng cao, được nhấn mạnh vào vẻ đẹp lí tưởng. Nhìn chung, các nhà lãng mạn cách mạng không thoát li hiện thực, nhưng trong hiện thực họ chỉ chú ý mặt đẹp, mặt trong sáng, mặt lí tưởng. Mảnh trăng cuối rừng của Nguyễn Minh Châu và Hòn Đất của Anh Đức là những tác phẩm như vậy.