Lớp 7 - Trang 20

Dàn bài
I. Mở bài
- Nêu khái quát vai trò của rừng đối với cuộc sống của chúng ta.
- Khẳng định: bảo vệ rừng chính là bảo vệ cuộc sống.

Bác Hồ là người rất yêu thiên nhiên. Người từng viết:
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Đọc những lời hay, ý đẹp trong hai câu thơ trên của Bác, chúng ta hiểu rằng từ xưa đến nay con người đã gần gũi, gắn bó với thiên nhiên như thế nào. Chúng ta cũng hiểu thiên nhiên là tất cả những gì có xung quanh ta, là người bạn tốt của con người.

Hướng dẫn
- Xác định thể loại làm bài: Văn chứng minh
- Đối tượng cần chứng minh: câu tục ngữ “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”.
- Chủ đề: học tập.
- Giải thích những từ ngữ, hình ảnh trọng tâm trong đề bài:
+ Đàng là gì?
- Là đường => Hiểu rộng ra là khắp nơi.
+ Khôn là gì?
- Có khả năng suy xét để xử sự một cách có lợi nhất tránh được những việc làm và thái độ không nên có.
* Nghĩa cả câu: Con người phải đi đây đi đó để mở rộng tầm hiểu biết của mình.

“Tình yêu thương có vai trò quan trọng đối với con người, đặc biệt là khi thế giới ngày càng lắm thiên tai, dịch bệnh, hiểm họa”.
Hướng dẫn
- Xác định thể loại làm bài: Văn chứng minh
- Đối tượng cần chứng minh: Ý kiến “Tình yêu thương có vai trò quan trọng đối với con người, đặc biệt là khi thế giới ngày càng lắm thiên tai, dịch bệnh, hiểm họa”.
- Chủ đề: tình yêu thương.
- Giải thích những từ ngữ, hình ảnh trọng tâm trong đề bài:

Em hiểu ý nghĩa của hoạt động đó như thế nào? Phát biểu cảm nghĩ của em.
Mùa xuân, khi chim chóc bay về làm tổ; khí màu xanh, lộc biếc mượt mà trải dài trên đường phố, làng quê; khi hoa đào, hoa mai rực rỡ sắc hương trong nắng xuân, nhân dân ta lại vui vẻ tổ chức nhiều lễ hội truyền thống. Một trong những hoạt động đón xuân vui vẻ ấy là tết trồng cây. Trong những ngày ấy, moi người đều nhớ lời Bác:
Mùa xuân là Tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân.

Sống trong xã hội, con người luôn phải giao tiếp và ứng xử với nhau. Lời nói được coi như là công cụ của giao tiếp. Để hiểu nhau, gần nhau, để có sự đồng cảm và chia sẻ, để đảm bảo sự đoàn kết thân ái, đồng thời đạt được mục đích ứng xử trong giao tiếp, phải biết “lựa lời mà nói” để người nghe hiểu mình, tin mình, thậm chí nghe và làm theo mình. Cha ông ta xưa đã có một kinh nghiệm rất hay về nói năng:

Lời nói chẳng mất tiền mua,
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.

Nước Việt Nam ta từ xưa đến nay luôn tuân thủ và sống theo đạo lí yêu thương, đùm bọc lẫn nhau. Đó là một phẩm chất đạo đức tốt đẹp mà nhân dân ta đã truyền tụng từ đời này sang đời khác. Đạo đức tốt đẹp ấy như một vết hằn in sâu trong tim của mỗi con người Việt Nam. Thuở nhỏ, chúng ta đã được thầy cô, cha mẹ, anh chị,… dạy cho chúng ta những điều hay lẽ phải ấy và câu tục ngữ tiêu biểu cho chủ đề yêu thương, đùm bọc là câu “Lá lành đùm lá rách”. Vậy chúng ta phải hiểu câu tục ngữ này ra sao?

Trong cuộc sống, chúng ta thường hay vấp ngã nhưng quan trọng hơn hết đó chính là bản thân ta có đủ dũng khí để đứng lên làm lại từ những lần thất bại đó hay không? Từ thời xa xưa ở đất Việt có biết bao là nhân tài, nhưng bản thân họ dù thông minh, tài giỏi nhưng để đạt được một thành tựu lớn, một thành công như mong muốn, họ cũng đã phải trải qua biết bao gian truân, vất vả.

Ta hãy nhìn bạn ta, một học sinh, chỗ nào cũng có mực: tay chân, quần áo, sách vở, có khi đầy cả mặt mũi nữa. Bạn học sinh đã bị vấy mực lem nhem, vì hàng ngày phải dùng đến mực. Dù khéo léo đến đâu, dù sạch sẽ thế nào cũng không tránh khỏi vết mực, chẳng nhiều thì ít.

Lời khuyên trên có ý nghĩa gì? Từ đó, em hãy nêu lên cảm nghĩ của mình.

Là người Việt Nam, mấy ai không tự hào mình là con Rồng cháu Tiên, là con cháu của cha ông vốn cùng sinh ra từ một bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ. Dù ở đâu, dù sinh ra trong hoàn cảnh nào, người Việt Nam vẫn tự hào là “con một cha, nhà một nóc”. Vì vậy, đã là con một nhà, người trong một nước phải thương yêu, đùm bọc lẫn nhau. Truyền thống cao cả và tốt đẹp ấy được biểu hiện trọng câu ca dao:

Nhiễu điều phủ lấy giá gương,
Người trong một nước phải thương nhau cùng.

Trường học là nơi ngày hai buổi ta đến học hỏi ở thầy giáo nhiều điều về kiến thức và lễ nghĩa. Nhưng nếu chỉ học ở trường, ở lớp thôi thì vẫn chưa đủ. Vì trường học, mình nó, chưa đủ luyện cho ta nên người hoàn toàn được. Bởi vậy tục ngữ đã có câu:

Đi một ngày đàng, học một sàng khôn.

Tình yêu thương đoàn kết là truyền thông cao đẹp của dân tộc Việt Nam. Trong bốn nghìn năm dựng nước và giữ nước vẻ vang, nhân dân ta đã phát huy tình thương yêu, đoàn kết, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc lâu bền. Bài học về tình thương và đoàn kết đã ăn sâu vào tâm hồn dân tộc. Vì thế, nhân dân ta thường nhắc nhở nhau:

Một cây làm chẳng nên non,
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

Đất nước Việt Nam ta tự hào là một đất nước giàu đẹp có nhiều trang thơ văn lịch sử hào hùng. Và đằng sau những trang thơ văn lịch sử hào hùng đó là những bài học quý giá hoặc kinh nghiệm lâu đời đã được ông cha ta đúc kết và truyền lại qua bao thế hệ bằng những câu tục ngữ, ca dao ngắn gọn nhưng giàu ý nghĩa. Để bày tỏ lòng biết ơn, nhân dân ta thường mượn hai câu tục ngữ “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” và “uống nước nhớ nguồn”. Đây cũng chính là một bài học quý giá mà ông cha ta muốn truyền lại cho thế hệ về sau. Vậy ta phải hiểu hai câu tục ngữ trên một cách đúng đắn ra sao?

Ta không thể quên một người rất nghèo, đi ở chăn trâu cho phú ông. Phú ông nuôi riêng thầy dạy học cho các con mình. Người chăn trâu ấy nhìn mà thèm cái chữ nghĩa nhưng chỉ dám học vụng, học trộm mà thôi. Đó chính là Nguyễn Hiền, người làng Dương Miện, tĩnh Hà Nam, sống vào đời vua Trần Thái Tông, khoảng thế kỉ XIII.

Hạ Tri Chương một thi sĩ lớn đời Đường, ông sinh 659 - 744. ông đậu tiến sĩ năm 36 tuổi, là đại quan của triều Đường, được nhà vua và quân thần rất trọng vọng. Thơ ông chan chứa lòng yêu quê hường đất nước. Một trong những bài thơ đặc sắc về chủ đề này được người đời truyền tụng là Hồi hương ngẫu thư.

Vọng nguyệt hoài hương (trông trăng nhớ quê) là một thi đề quen thuộc. Nhà thơ Đỗ Phủ từng vì trăng là ánh sáng quê hương. Thơ Lý Bạch tràn đầy trăng. Có trăng nơi quê hương (Trăng nửa vành thu trên đỉnh Nga Mi), trăng nơi biên ải, trăng tri kỉ cùng thi nhân (Một mình uống rượu dưới trăng)... và ở đây là trăng gợi nhớ quê hương. Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh giản dị mà độc đáo, tinh tế mà không hề trau chuốt. Bài thơ được viết theo hình thức cổ thể, một thể thơ trong đó mỗi câu thường có 5 hoặc 7 chữ, song không bị những quy tắc chặt chẽ về niêm, luật và đối.

Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh là bài thơ rất độc đáo của Lý Bạch. Toàn bài thơ (kể cả đầu đề) chỉ có 23 chữ quen thuộc nhưng ý nghĩa vô cùng phong phú. Thông thường ở một bài tứ tuyệt, hai câu đầu tả cảnh, hai câu sau ngụ tình. Ở đây khác, trong hai câu đầu chỉ có câu đầu là cảnh “sàng tiền minh nguyệt quang” (ánh trăng sáng đầu giường) nhưng là cảnh đặc biệt. Chữ “sàng” trong câu thơ cho thấy nhà thơ có lẽ đang nằm ngủ và không ngủ được. Vì thế, nhà thơ bất chợt nhìn thấy đầu giường “minh nguyệt quang” (ánh trăng sáng). Chính trong lúc trằn trọc ấy lại bắt gặp ánh trăng sáng cho nên tác giả “nghi thị địa thượng sương” (ngỡ là sương trên mặt đất) là hợp lí. Chính ánh trăng sáng là cái duyên cớ đầy sức gợi đánh thức tâm tư tình cảm của tác giả. Chỉ một động từ chỉ .trạng thái tâm lí “nghi” với một hình ảnh so sánh “địa thượng sương”, câu thơ đã nghiêng hẳn về tả tình. Đây chính là bước ngoặt để xuất hiện câu thơ thứ tư:

Có hai căn cứ để xác định vị trí đứng ngắm thác nước của tác giả. Đầu đề bài thơ với chữ vọng và câu thứ hai với chữ dao. Vọng là ngắm, dao là xa. Như vậy tác giả đứng ở xa để ngắm thác núi Lư như đầu đề đã ghi rõ: Xa ngắm thác núi Lư. Cảnh vật được nhìn từ xa. Điểm nhìn đó không cho phép khắc họa cảnh vật một các chi tiết, tỉ mỉ nhưng lại có lợi thế là dễ phát hiện được vẻ đẹp của toàn cảnh. Để làm nổi bật được sắc thái hùng vĩ của thác nước Lư Sơn, cách chọn điểm nhìn đó là tối ưu.

Lý Bạch (701 - 762), nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc đời Đường, quê ở Cam Túc nhưng ngay từ khi mới năm tuổi ông đã theo gia đình về sống ở Tứ Xuyên. Vì thế, nhà thơ vẫn thường coi Tứ Xuyên là quê hương của mình. Lý Bạch từ nhỏ đã thích ngao du, mong lập nên công danh sự nghiệp, song đường quan nghiệp của ông có nhiều trắc trở.

Văn bản này được xếp vào nhóm văn bản nhật dụng. Phương thức biểu đạt chủ yếu của văn bản là tự sự. Ngoài ba cuộc chia tay tạo thành ba yếu tố hạt nhân của văn bản, tác giả có sử dụng phương thức biểu cảm qua cách kể chuyện đồng thời bộc lộ trực tiếp cảm xúc của nhân vật chính (cũng là người trong cuộc). Sự kết hợp khéo léo giữa hai phương thức này giúp cho văn bản có được giọng điệu truyền cảm, gợi lên nhiều nỗi xa xót trong tâm hồn bạn đọc.

Từ lúc sinh ra đến lúc con trưởng thành, có bao đêm mẹ thức trắng. Lúc ốm đau, khi quấy khóc rồi lớn lên, con học hành, bước vào cuộc sống. Lo toan cho con bộn bề. Và một trong những đêm trắng đó là đêm trước ngày con vào lớp Một - bước ngoặt quan trọng đầu tiên trong đời con. Bởi thế nó làm lòng mẹ bồi hồi. Tác giả Lý Lan có lẽ cũng đã trải qua tâm trạng ấy và ghi lại rất chân thật và cảm động trong văn bản Cổng trường mở ra.

Bài tùy bút thể hiện tình cảm yêu mến và những ấn tượng bao quát chung của tác giả về thành phố Sài Gòn trên các phương diện chính: thiên nhiên, khí hậu thời tiết, cuộc sống, sinh hoạt của thành phố, cư dân và phong cách của con người Sài Gòn.

Sài Gòn tôi yêu là bài tuỳ bút mở đầu trong tập tuỳ bút - bút kí Nhớ Sài Gòn, tập I của Minh Hương. Đây là những cảm nhận chung nhất về Sài Gòn, thể hiện tình cảm yêu mến của tác giả đối với thành phố này.

Vũ Bằng (1913 - 1984) là một nhà văn, nhà báo đã khá nổi tiếng ở Hà Nội từ những năm trước Cách mạng tháng Tám. Sau năm 1954, ông vào Sài Gòn, vừa viết văn, làm báo vừa tham gia hoạt động cách mạng. Dù ở xa nhưng Vũ Bằng luôn nhớ về Hà Nội, về quê hương yêu dấu với biết bao kỉ niệm êm đềm, những ấn tượng sâu sắc không thể phai nhoà. Ông đã viết thiên tuỳ bút rất gợi cảm Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt (in trong tập Thương nhớ mười hai) để thể hiện nỗi nhớ bâng khuâng, da diết và lòng mong mỏi đất nước thống nhất của mình.

Mùa xuân của tôi là đoạn đầu của thiên tuỳ bút “Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt” của tác giả Vũ Bằng, một nhà báo, một nhà văn và là một người chiến sĩ cách mạng hoạt động trong lòng địch từ năm 1954 đến 1975.

Đây là bài văn được viết theo thể tuỳ bút, trích trong tập tuỳ bút Hà Nội ba mươi sáu phố phường của Thạch Lam, ghi lại những cảm nhận về một thứ quà bình dị ở Hà Nội: Cốm.

Đối tượng của bài tùy bút này nói về sản phẩm cốm làng Vòng ở Hà Nội. Một đặc sản, một món quà có ý nghĩa khi Hà Nội vào thu.

Tuổi thơ! Hai tiếng thiêng liêng và dịu ngọt vang lên nhắc nhở chúng ta về một thời không bao giờ quên. Tuổi thơ gắn liền với những gì thân quen, gần gũi, bình dị nhất. Đó là bờ đê ven sông vu thả diều mỗi chiều hè, là cánh đồng bát ngát cánh cò bay, là những đêm trăng nô đùa bên đình làng... Mỗi người đều mang trong mình những kỉ niệm riêng về tuổi thơ. Đối với người chiến sĩ trong thi phẩm Tiếng gà trưa của nữ sĩ Xuân Quỳnh thì tuổi thơ gắn liền với âm thanh tiếng gà và đặc biệt gắn liền với hình ảnh người bà tần tảo sớm hôm. Bài thơ như một tiếng ca trong trẻo, tha thiết về tình cảm bà cháu, tình yêu quê hương đất nước dạt dào.

Xuân Quỳnh (1942 - 1988), người làng La Khê, ven thị xã Hà Đông, tĩnh Hà Tây, là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ ca hiện đại Việt Nam. Thơ Xuân Quỳnh trẻ trung, sôi nổi, rất sâu sắc và cũng rất giàu nữ tính. Xuân Quỳnh viết nhiều về những chuyện đời thường trong gia đính, tình yêu, tình mẹ con,... Thơ bà biểu lộ những rung cảm và khát vọng của một trái tim phụ nữ chân thành, thiết tha và đằm thắm.

Hướng dẫn
1. Cảm hứng và mạch cảm xúc của bài thơ:
Cảm hứng của tác giả trong bài thơ được khơi gợi từ sự việc tiếng gà trưa. Ba tiếng này được lặp lại bốn lần ở đầu các khổ thơ.
- Cứ mỗi lần nhắm mắt lại là mỗi lần hình ảnh trong kỉ niệm của tuổi ấu thơ được gợi lên. Chính sự lặp lại này điểm nhịp chọ đòng cảm xúc của nhân vật trữ tình.
- Mạch cảm xúc toàn bài thơ:
Trên đường hành quân, người chiến sĩ chợt nghe tiếng gà nhảy ổ. Nó gợi những kỉ niệm tuổi ấu thơ về hình ảnh những con gà mái mơ, mái vàng, hình ảnh người bà với những chắt chiu lo cho cháu cùng những mong ước nhỏ bé tuổi thơ.
Tiếng gà trưa đi vào cuộc chiến đấu cùng người chiến sĩ. Nó khắc sâu thêm tình cảm quê hương đất nước.